Streszczenie: Wpis wyjaśnia pojęcie indeksu (skorowidza) jego relację do spisu treści.
Indeks, zwany też tradycyjnie skorowidzem, jest fundamentalnym, najczęściej stosowanym obok spisu treści rodzajem spisów. Zawarte są w nim zwykle opisywane w pracy zagadnienia, pojęcia, nazwy i nazwiska. Indeks umieszczany jest zazwyczaj pod koniec pracy.
Indeks jest rozwinięciem i uzupełnieniem spisu treści. Ten ostatni pokazuje ogólną strukturę pracy, natomiast indeks rozwija i uszczegółowia jej zawartość. Korzystając ze spisu treści, sięgamy do całych bloków zagadnień, zaś indeks pozwala czytelnikowi sięgnąć do konkretnych tematów. Spis treści zawiera kilkanaście lub kilkadziesiąt pozycji, a indeks mieści ich w sobie zwykle kilkaset. Każda poważniejsza praca, zwłaszcza naukowa, jeśli ma poprawnie wypełniać swoją rolę informacyjną, powinna zawierać indeks. W niektórych pracach spotyka się indeksy liczące nawet… kilka tysięcy pojęć! Na półkach księgarskich znajdziemy wiele przykładów sumiennie napisanych prac, zwłaszcza naukowych, w których indeksy zajmują wiele stron.
Jeśli poświęcimy jakiś rozdział pewnemu tematowi, indeks pozwoli nam utworzyć wykaz znacznie bardziej szczegółowych informacji wraz z numerami stron, na których się pojawiają. Na przykład w rozdziale o bitwie pod Wiedniem mogą się pojawić nazwiska dowódców, informacje o strukturze wojsk, uzbrojeniu i logistyce, trasach przemarszu itd. W ten sposób indeks znacznie uszczegółowi ogólną informację zawartą w tytule rozdziału.
Bitwa pod Parkanami, 53
Jan III Sobieski, 54
Janczarzy, 55
Kara Mustafa, 55
Wymarsz z Krakowa, 51
Czytelnik pracy będzie mógł skorzystać nie tylko ze spisu treści, ale i łatwo odnaleźć kluczowe informacje na podstawie indeksu, sięgając od razu do konkretnej strony, gdzie znajduje się dane hasło.
Hasło indeksu może być jedno- lub wielopoziomowe. Powyższy przykład zawiera hasła jednopoziomowe. Jednak hasła możemy też grupować, tworząc tzw. gniazda. Gdybyśmy chcieli zgromadzić w jednym miejscu indeksu wszystkie hasła dotyczące jakiegoś szerszego tematu, nasz przykładowy, tym razem już dwupoziomowy indeks mógłby wyglądać następująco:
Kampania wiedeńska
uzbrojenie,15
dowodzenie, 18
logistyka, 22
W ten sposób ułatwiamy czytelnikowi sięgnięcie do wszystkich aspektów problemu, który uznaliśmy za nadrzędny (w naszym przykładzie Kampania wiedeńska).
Warto tu zwrócić uwagę na fakt, że trafny dobór haseł jest w dużej mierze sprawą wiedzy i wyczucia – to autor powinien wiedzieć, jak nazywać hasła główne i podrzędne, aby czytelnik nie błąkał się bezradnie po kilkunastu czy kilkudziesięciu stronach indeksu, nie spodziewając się nawet, że autor zechciał np. umieścić pojęcie „Marysieńka” pod hasłem „Kobiety”, a nie pod „Jan III Sobieski”. Sztuka polega na tym, aby hasła podrzędne kojarzyły się z najbardziej typowymi w danej dziedzinie pojęciami.